امروزه کشاورزی و باغداری به یک صنعت پردرآمد تبدیل شده و همین امر تمایل به ورود به این حوزه را افزایش داده است. افزایش تقاضای بازار و خواص میوه و جایگاه خاص آن در سبد غذایی خانوار باعث شده تا بازار فروش میوه سودآوری بسیار قابل توجهی برای فعالین این حوزه داشته باشد.
در این میان نباید از این نکته غافل ماند که باغداری امروزه دیگر به شکل سنتی فاقد درآمدزایی لازم است و سودآوری در این حرفه نیز مستلزم کار بر پایه علم نوین باغداری و اعمال تغییرات ایجاد شده در این حیطه است.
از این رو باغداران برای اینکه از بازار رقابتی میوه عقب نمانند و بتوانند متناسب با نیاز بازار به تولید و عرضه محصولات خود بپردازند، ناگزیرند از این تغییرات تبعیت کنند.موضوع تغذیه درختان و گیاهان با هدف تولید محصولاتی با کیفیت و مرغوب مهم‌ترین مقوله‌ای است که علم نوین گیاه پزشکی و صنعت کشاورزی روی آن تاکید دارد.
نیازهای تغذیه‌ای درختان نیز بواسطه استفاده از انواع کودها شامل کودهای شیمیایی، زیستی و آلی است که تامین می‌گردد. استفاده اصولی از این منابع تغذیه‌ای باعث می‌شود تا بهبود قابل توجهی در باردهی و افزایش کیفیت میوه‌ها ایجاد شود و عملکرد درختان میوه به حداکثر افزایش یابد. در ادامه این مطلب به مزایای کود پتاسیم و عوارض کمبود آن پرداخته خواهد شد.
تامین مواد مغذی درختان میوه و اهمیت آن
درختان نیز برای رشد و حفظ سلامت خود نیازمندی هایی دارند که بایستی به صورت اصولی و در موعد مقرر دریافت کنند. تغذیه مهم‌ترین عاملی است که سلامت و رشد مطلوب درختان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کود دهی یکی از روش‌های تغذیه درختان است که با تامین اصولی آن سلامت درختان تضمین شده و می‌توانند باردهی اقتصادی داشته باشند. نیاز درختان میوه به کوددهی نسبت به سایر گیاهان بیشتر است. زیرا درختانی با طول عمر نسبتا بالا هستند و نیازهای تغذیه‌ای بیشتری در مقایسه با گیاهان علفی دارند. از این رو نیاز است که باغداران برای تامین این عناصر یک برنامه تغذیه‌ای اصولی در پیش بگیرند. یکی از این عناصر بسیار مهم و ضروری پتاسیم است که نقش آن در تامین سلامت میوه درختان غیرقابل انکار است.
پتاسیم چیست؟
پتاسیم یک عنصر غذایی مهم برای بهبود رشد و سلامت گیاهان بویژه درختان میوه است که با نماد k نشان داده می‌شود. درختان در تمام مراحل رشدی خود به پتاسیم نیاز دارند و بایستی آن را با استفاده از روشی مناسب و در موعد مقرر دریافت نمایند. اهمیت تامین این نیاز بویژه در نهال‌ها و درختان میوه چندین برابر است تا به خوبی رشد کرده و میوه‌ای با کیفیت و پربار تولید کنند.مزایای کود پتاسیم برای درختان
پتاسیم به عنوان یکی از درشت مغذی‌های موردنیاز گیاهان، نقش قابل توجهی در رشد و میوه‌دهی آنها دارد. این عنصر بایستی در مقدار و زمان مناسب در اختیار درخت قرار بگیرد. در ادامه به مزایای کود پتاسیم درختان به تفصیل اشاره خواهد شد:موثر در رشد سلولهای درختان و افزایش اندازه آنها
پتاسیم تاثیر زیادی در رشد و نمو سلول‌ها و بزرگ شدن اندازه آنها بر عهده دارد. به طوری که مستقیما بر خاصیت کشسانی دیواره سلولی درخت تاثیر گذاشته و رشد درخت را تسهیل می‌بخشد.فعال کردن آنزیم‌های گیاهی
تامین پتاسیم در درختان باعث فعال شدن بالغ بر 60 نوع آنزیم گیاهی مختلف در آنها می‌شود. این امر در پی ایجاد تغییر در ساختمان پروتئین‌های سازنده آنزیم‌ها عملی می‌گردد. بنابراین پتاسیم نقش مهمی در پرتئین‌سازی درختان دارد.انتقال مواد مغذی به درون آوندهای آبکش
پتاسیم زمینه ورود ساکارز حاصل از عملیات فتوسنتز به داخل آوندهای آبکشی شده درختان را فراهم می‌کند. همچنین در سرعت انتقال این مواد نیز تاثیرگذار است. از سویی نیترات را در آوندهای چوبی به حرکت درآورده و آن را به واکوئل‌ها می‌رساند. در نتیجه این پروسه نیترات به اسید‌های آلی تبدیل شده و در اختیار درخت قرار می‌گیرد.
باز و بسته شدن روزنه‌های گیاهی
پتاسیم روزنه‌های درختان را باز و بسته می‌کند و با این عمل امکان تنفس گیاهی درخت را فراهم می‌سازد. ازدیاد غلظت پتاسیم در سلول‌ها، میزان جذب آب توسط آنها را افزایش می‌دهد. جذب آب زیاد نیز فشار تورژسانس را در سلولهای روزنه افزایش داده و موجب باز شدن این روزنه‌ها می‌شود. خروج پتاسیم و کاهش غلظت آن نیز از فشار تورسانس کاشته و به بسته شدن روزنه‌ها منجر می‌گردد. همچنین:- دیواره سلولی درخت را مستحکم‌تر کرده و میزان مقاومت درخت در برابر آفات و بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.
- امکان جذب و نفوذ آب در سلولهای درختان را بالاتر برده و ظرفیت ذخیره آب توسط سلول‌ها را افزایش می‌دهد.
- وجود پتاسیم برای انجام عملیات فتوسنتز ضروری است.
- کیفیت میوه را بهبود می‌بخشد. بدین صورت که تجمع پتاسیم در میوه درختان، به تولید میوه‌ای خوش رنگ و خوش عطر و طعم منتهی می‌شود.
- با توجه به تاثیرگذاری پتاسیم در فرایند گرده‌افشانی و تولید مثل درختان، باردهی و عملکرد درخت به حداکثر می‌رسد.
عوارض کمبود پتاسیم در درختان
همانطور که اشاره شد، پتاسیم عنصری کلیدی در سلامت و حفظ کیفیت میوه‌هاست. کمبود این عنصر قطعا می‌تواند عوارضی را به درختان و محصول آنها وارد سازد که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد:- تضعیف استحکام سیستم آوندی درخت که به خمیدگی شاخه‌های علفی و سرشاخه‌ها منجر می‌شود.
- اختلال در رشد اندام‌های مختلف درختان مانند ساقه‌ها، سرشاخه‌ها، برگ‌ها و میوه‌ها.
- کاهش مقاومت درختان در مقابل خشکی یکی از عوارض کمبود پتاسیم درختان است.
- حساس شدن در مقابل آفات و بیماری‌ها
- کاهش محسوس در کیفیت و کمیت میوه‌های تولید شده
نشانه‌های کمبود پتاسیم در درختان
علائم ظاهری که در اثر کمبود پتاسیم در درختان ظهور می‌کنند معمولا در برگ‌های مسن‌تر درخت بیشتر به چشم می‌خورند و شامل علائمی به شرح زیر هستند:- قسمت حاشیه‌ای برگ‌ها به رنگ قهوه‌ای متمایل شده و حالت سوختگی به خود می‌گیرند.
- برگ‌ها به رنگ زرد تغییر رنگ می‌دهند که این تغییر رنگ به صورت نکروز و کلروز پدیدار می‌شود.
- شکل ظاهری برگ‌ها از حالت طبیعی خارج شده و در مواقعی دچار پیچیدگی می‌شوند.
- برگ‌های تغییر رنگ داده و پیچیده شده در صورت عدم درمان شروع به ریزش می‌کنند.
- رشد درخت کندتر شده و دچار تضعیف عمومی می‌گردد.
- میوه‌ها به لحاظ اندازه و تعداد تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
- میوه‌ها کیفیت لازم را نداشته و رنگ و طعم آنها مرغوبیت خود را از دست می‌دهد.
